Retouren
Van de 3 miljoen boeken die retour komen, krijgt maar 40% een tweede kans om als nieuw verkocht te worden in de boekhandel. De rest wordt uiteindelijk als ramsj verkocht of vernietigd. CB’s partner Renewi doet dit laatstgenoemde op de meest duurzame manier en zet 95% van het papier en karton om in nieuwe grondstof en groene energie. Toch is het vele malen duurzamer de retourstroom terug te brengen. De milieu-impact van 1000 boeken retour staat gelijk aan ruim een ton CO2-uitstoot en 2 tot 13 liter water per A4 afhankelijk van de papiersoort.
Zowel uitgevers als boekverkopers hebben invloed op het aantal boeken dat retour komt. Beiden actoren beslissen mee of en wanneer een boek retour gestuurd kan worden. In het huidige systeem worden boeken door de retailer vaak geretourneerd in hergebruikte verpakkingen van CB en gaan de boeken mee met de vervoerder die de nieuwe voorraad komt brengen. Vervolgens komen de boeken terug bij CB, waar winkelfrisse exemplaren terug de voorraad in gaan en (licht) beschadigde boeken worden vernietigd. De meeste boeken die retour komen vanuit de winkel bij CB, verlaten echter het magazijn niet meer (70-80%) en worden uiteindelijk alsnog vernietigd. Er zijn verschillende soorten retouren bij CB. Een mogelijkheid om de CO2-uitstoot van retouren te verminderen is gebruik maken van de vertrouwensretour. Een boekhandelaar schrijft het boek af en zorgt zelf (in overleg met de uitgever) voor de ‘vernietiging’. Dit kan de papierbak zijn, maar ook bijvoorbeeld de voedselbank.
Deltaplan KVB Boekwerk
Tijdens het Deltaplan project van KVB Boekwerk in 2020 is ook over dit onderwerp gesproken door uitgevers, boekverkopers en CB. Uit inspanningen van CB blijkt dat het geen makkelijke opgave is om de inefficiëntie en niet duurzame werkwijze in de keten op te lossen. CB kent sinds 2012 met “vertrouwensretour” een werkwijze waarbij het fysieke exemplaar achterblijft in de winkel en er alleen een credit op de inkoopwaarde plaatsvindt. Gebleken is dat de meeste uitgevers naast een credit van de inkoopwaarde de boeken ook daadwerkelijk uit de boekhandel willen terug ontvangen.
CB sprak met verwerkers van reststromen en partijen die zich richten op tweedekans producten. Beide routes leiden vooralsnog niet tot een rendabele case. Tijdens een duurzaamheidschallenge van de Maastricht School of Management vroeg CB een team studenten om mee te denken, maar ook zij kwamen niet met een directe oplossing. Zij adviseerden om een voorspellende data-analyse op te zetten om de kans op retour in te schatten, en op basis daarvan uitgevers en retailers via een online dashboard te informeren over de effectiviteit van hun voorraadbeheer. Echter, deze oplossing is vanwege de investeringsbehoefte vooralsnog niet haalbaar. Daarnaast adviseerden de studenten om in te zetten op bewustwording. Als de keten zich bewust is van de omvang van de retourstroom, zijn zij wellicht geneigd om hun in- en verkoop scherper te doen.
Beter oplagebeheer door inzicht in dagelijkse verkoopdata en voorraden
Binnen het Deltaplan project is ook gesproken over beter oplagebeheer. Het uitgangspunt bij hierbij was dat inzicht in de dagelijkse verkoopdata uitgevers beter in staat stelt om hun oplages voor herdrukken te bepalen en te plannen. Met de huidige weekdata kan het voorkomen dat een herdruk te laat komt, te hoog of te laag wordt ingeschat. Stichting Marktonderzoek Boekenvak heeft in 2022 samen met GfK hiervoor een pilot opgezet, de kosten die gepaard gaan met dagelijkse data werden echter te hoog bevonden om dit doorgang te laten vinden.